खाद्य सुरक्षाको उच्च जोखिममा नेपाल

काठमाडौं, असोज २४-अन्तर्राष्ट्रियरुपमा गरिएको एक सर्वेक्षणले नेपाल खाद्य सुरक्षाको उच्च जोखिममा रहेको देखाएको छ। 

बेलायतस्थित जोखिम विश्लेषण गर्ने कम्पनी(रिस्क एलनाइसिस कम्पनी) म्यापलक्रफ्टले ९७ मुलुकमा गरेको सर्वेक्षणले नेपाललाई उच्च जोखिममा देखाएको हो। सर्वेक्षणले नेपालसहित दक्षिण एसियाका भारत, पाकिस्तान, बंगालादेश, श्रीलंकालगायतका अधिकांश मुलुक खाद्य सुरक्षाको उच्च जोखिममा रहेको देखाएको कम्पनीले जारी गरेको विज्ञप्तीमा उल्लेख छ। 

अफगानिस्तान भने खाद्य सुरक्षाको अति जोखिममा रहेको सर्वेक्षणले देखाएको छ। कम्पनीले बुधबार 'खाद्य सुरक्षा जोखिम सुचांक' प्रतिवेदन बुधबार सार्वजनिक गरेको हो। प्रतिवेदनका अनुसार संसारभरका ५९ मुलुक खाद्य सुरक्षाको अति जोखिममा रहेका छन्। त्यसमध्ये ३९ मुलुक अफि्रकाका पर्छन्। 

प्रतिवेदनले अफि्रकाका ७५ प्रतिशत मुलुकमा खाद्य सुरक्षा जोखिम रहेको देखाएको छ। अति जोखिमको सूचीमा रहेका ११ मुलुकमध्ये नौवटा अफिकाका छन्। १ सय ९७ मुलुकमध्ये सबैभन्दा बढी खाद्य सुरक्षा जोखिम सोमालियामा देखिएको छ। यसैगरी दोस्रो नम्बरमा कंगो, तेस्रोमा हाइटी, चौथोमा बुरुन्डी, पाचौमा चाड, छैटौंमा इथियोपिया, सातौमा इरिट्रीया, आठौंमा अफगानिस्तान, नवौमा दक्षिणी सुडान र दशौंमा कोमोरोस परेका छन्।  

नेपाल खाद्य सुरक्षा जोखिममा रहेका ४८ राष्ट्रभित्र परेको छ। हालैका दिनमा भएको खाद्यान्नको उच्च मूल्यवृद्धि, अमेरिकालगायतका मुलुमा देखिएको लामो खडेरी, अरब मुलुकमा भएका आन्दोलन, गरिबी, सैन्य विद्रोह, गृहयुद्धलगायतका कारणले खाद्य सुरक्षा जोखिम बढेको सर्वेक्षणमा उल्लेख छ। 

सर्वेक्षक कम्पनीले यो सूचांक सरकार, गैर सरकारी निकाय र व्यापार क्षेत्रलाई विभिन्न मुलुकको खाद्य सुरुक्षा संकेतकोरुपमा प्रयोग गर्न मिल्ने गरि निकालिएको जनाएको छ। कम्पनीले १ सय ९७ मुलुकबाट प्राप्त खाद्यान्न आपूर्ति स्थिती, पोषणको अवस्था, स्वास्थ्यको अवस्थालगायतलाई मूल्याङ्कन गरेर सूचांक निकालेको हो।

कम्पनीले विश्वभर बढ्दो खाद्यान्नको मूल्यले खाद्य संकट बढ्ने सम्भावना देखिएको संकेत पनि गरेको छ। कम्पनीले सार्वजनिक गरेको सर्वेक्षण प्रतिवेदनमा अमेरिकामा ५० वर्ष यताकै सबैभन्दा ठूलो खडेरी परेकाले मकैंको भाउ हालसम्मकै उच्च विन्दुमा पुग्न लागेको उल्लेख छ। यसैगरी रसियामा उत्पादन घटेपछि गँहुको मूल्यपनि १० प्रतिशतले बढेको छ। घट्दो खेतियोग्य जमिनका कारण गत जुलाइमा खाद्यान्नको भाउ ६ प्रतिशतले बढेको कम्पनीको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।

'सन् २०१३ का लागि गरिएको खाद्यान्न मूल्य प्रक्षेपण चिन्ताजनक छ,' कम्पनीका प्रमुख हेलेन होजलाई उदृत गर्दै विज्ञप्तीमा उल्लेख छ, 'अझै खाद्य संकट भने आइसकेको छैन।'