इनर्जी ड्रिङ्क्समा मुटु र मृगौला रोग लगाउने तत्व

Tweet

 नेपालीमा बिक्री भइरहेका शक्तिवद्र्धक पेय(इनर्जीं ड्रिङ्क्स)मा मधुमेह, मुटु र मृगौला सम्बन्धि रोग लगाउने खालका तत्व अधिक मात्रामा भेटिएको छ।
नेपाली बजारमा बिक्ने प्रमुख १० ब्रान्डका इनर्जी ड्रिङ्क्सका नमुना संकलन गरि प्रयोगशालामा परीक्षण गर्दा स्वास्थ्यलाई हानी गर्ने तत्व अधिक मात्रामा भेटिएको हो। विश्व स्वास्थ्य संगठन(डब्लूएचओ)को सहयोगमा उपभोक्ता हित संरक्षण मञ्चले गरेको अध्ययनले यस्ता पेयमा जनस्वास्थ्यमा गम्भिर असर पार्ने खालका तत्व भेटिएको देखाएको छ।
‘हामीले प्रयोगशला परीक्षण गर्दा इनर्जी ड्रिङ्क्स कम्पनी आफैले घोषणा गरेकोभन्दा दोब्बर मात्रामा क्याफिन भेटिएको छ’, मञ्चका कोषाध्यक्ष बाबुराम हुमागाईले भने, ‘सोडिएम कन्टेन्टलगायत शुन्य हुनुपर्ने तत्वहरु पनि भेटियो’।
बजारमा बिक्री भइरहेका इनर्जी ड्रिङ्क्सको प्रयोगशाला परीक्षणका क्रममा कम्पनीहरुले सम्रिश्रण(कम्पोजिसन)मा उल्लेख गरेका बाहेकका तत्वहरु समेत भेटिएको हुमागाईले बताए। उनका अनुसार सम्रिश्रणमा उल्लेख गरिएका तत्वभन्दा अन्य तत्व समेत भेटिनुले इनर्जी ड्रिङ्क्स स्वास्थका लागि उपयुक्त छैन।

प्रयोगशाला परीक्षण प्रतिवेदन अनुसार कम्पनीहरुले आफ्नो सम्रिश्रणमा दाबी गरेका र शरिरलाई तागत दिने खालका तत्व भने दाबीभन्दा कम पाइएको छ। ‘जुन तत्वले शक्ति दिन्छ र शरिरलाई कम हानी गर्छ त्यस्तो तत्व चाही कम छ’, औषधी व्यवस्था विभागका पूर्व निर्देशक समेत रहेका उनले भने, ‘जुन तत्वले सरिरलाई बढी हानी गर्छ, त्यस्ता तत्व उच्च मात्रामा पाइएको छ’।
डब्लुएचओको सहयोगमा मञ्चले प्यासिफिक इन्टरनेसनल नामक निजी कम्पनीको प्रयोगशालामा परीक्षण गरेको हो। यस्ता पेयमा स्वास्थ्यलाई हानी गर्ने तत्वको मात्रा रहेको साथै कम्पनीहरुले दाबी गरे अनुसारको शक्तिवद्र्धक तत्व नभएको परीक्षणको निष्कर्ष छ। ‘उपभोक्तालाई कम्पनीहरुले स्वास्थ्यमा हानी पुर्‍याउने र दाबी गरे अनुसार तत्व नराखी ठूलो रकम असुलेर समेत ठग्ने गरेको देखियो’, हुमागाईले भने, ‘यस्तो कार्य गर्नेलाई काुननी कारबाही हुनु जरुरी छ’।
डब्लुएचओ नेपालका वातावरण तथा स्वस्थ्य सल्लाहकार टेरेन्स थम्सनले परीक्षणबाट इनर्जी ड्रिङ्क्समा भेटिएका तत्वले मानव स्वास्थ्यमा गम्भिर असर पार्ने बताए। ‘यस्ता तत्वले मुटु र मृगौला सम्बन्धि रोग एवं मधुमेह समेत लगाउन सक्छन्’, उनले भने, ‘इनर्जी डिङ्क्सको सही तरिकाबाट नियमन हुनु जरुरी छ’।
प्रयोगशाला प्रतिवेन अनुसार यस्ता पेयमा १५ ग्राम चिनीमा हुने बराबरको क्यालोरी हुने देखिएको छ। यसले उपभोक्तालाई कम्पनीहरुले कम शक्तिवद्र्धक वस्तुलाई बढी शक्तिवद्धक भन्दै बिक्री गरेको देखााउछ।
मञ्चले प्रयोगशाला परीक्षणसागै इनर्जी ड्रिङ्क्सको बिक्री तथा प्रयोगका बारे समेत अध्ययन गरेको छ। यस्तो अध्ययनका क्रममा इनर्जी ड्रिङ्क्सका क्यानहरुमा कानुनले तोके अनुसारका विवरण नभएको देखाएको छ। खाद्य ऐन र अन्य नियमहरुले तोकेको परिधिमा रहेर मात्र आयात गर्नुपर्नेमा त्यस्तो नगरिएको अध्ययनको निश्कर्ष छ।
मञ्चले उपत्यकाका २ सय ग्राहकको अन्तरवार्ता लिएर गरेको अध्ययनका क्रममा अधिकांश प्रयोगकर्ताले आफुलाई यस्ता पेयमा भएको सम्रिश्रण बारे जानकारी नभई पिउने गरेको बताएका छन्। शिक्षित वर्गले यस्ता पेयको उपभोग बढी गर्ने गरेको देखिएपनि यसले गर्ने हानीका बारे धेरै अनभिज्ञ रहेका पाइएको छ।
यसको प्रयोग भने वर्षेनी बढिरहेको अध्ययनले देखाएको छ। व्यापार तथा निकासी केन्द्रका अनुसार गत वर्ष मात्र नेपालमा एक अर्बभन्दा बढीको इनर्जी ड्रिङ्क्स आयात भएको छ। नेपालमा वर्षेनी यस्ता पेयको आयात र प्रयोग बढिरहेको छ।