चाउचाउ र पानी निर्यात सजिलो

Tweet

नेपालीले चाउचाउ, पिउने पानी, जिआई पाइप र जिआई तार(वायर) निकासी गर्दा विदेशी प्रयोगशालामा लगेर परीक्षणमा गराउनु नपर्नु भएको छ। 

चारवटै वस्तुको गुणस्तर परीक्षण गर्ने स्वदेशी प्रयोगशालाले अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता(एक्रिडिएसन) पाउने निश्चित भएपछि निर्यातकर्तालाई सजिलो हुने भएको हो। नेपाल गुणस्तर तथा नापतौल विभागमा रहेका चाउचाउ, पानी, जिआई पाइप र तारको परीक्षण गर्ने प्रयोगशालाले अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पाउने निश्चत भएको हो। 

विभागमा रहेका जिआई पाइप र जिआई वायर परीक्षण गर्ने केमिकल प्रयोगशाला, बोतलबन्द पिउने पानी(बोटल ड्रिङ्किङ वाटर) र चाउचाउ परीक्षण गर्ने खाद्य प्रयोगशाला एवं तौल सम्बन्धि प्रयोगशालाले एक्रिडिएसन पाउने निश्चित भइसकेको छ।

 ‘हाम्रा तीनथरी प्रयोगशालाले एक्रिडिएसनका लागि आवश्यक सबै प्रकृया पुरा गरिसकेका छन्’, विभागका महानिर्देशक रामआधार साहले भने, ‘भारतबाट प्राविधिक आएर दुई पटक आवश्यक परीक्षण गरी एक्रिडिएसन दिने निश्चित गरेर गएका छन्।’ विभागका प्रयोगशालालाई भारतको नेसनल एक्रिडिएसन बोर्ड फर टेस्टिङ एन्ड क्यालिब्रेसन ल्याबलोटरिज(एनएबीएल)ले एक्रिडिएसन दिन लागेको हो। 

‘एनएबीएलले दिएको सुझाउ अनुसार हामीले सुधार समेत गरेर पठाइसक्यौ’, साहले भने, ‘उनीहरुले हाम्रो सबै प्रकृया हेरेर एक्रिडिएसन दिन राजी भइसकेका छन्, अब प्रमाणपत्र जारी गर्न मात्र बाकी छ।’

एनएबीएल अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणीकरणयुक्त भारतको विज्ञान तथा प्रविधि विभाग अन्तर्गतको स्वायत्त निकाय हो। यसलाई इन्टरनेसलन ल्याबरोटरी एक्रिडिएसन को–अपरेसन(आइएलएसी) र एसिया प्यासिफिक ल्याबरोटरी एक्रिडिएसन को–अपरेसन(एपीएलएसी)ले मान्यता दिएको छ। आइएलएसीमा विश्वभरका र एपीएलएसी एसिया–प्रशान्त क्षेत्रमा रहेका विभिन्न मुलुकका प्रयोगशाला सदस्य छन्। एनएबीएलले एक्रिडिएट गरेपछि आइएलएसी र एपीएलएसीका सदस्य मुलुकले नेपाली प्रयोगशाला परीक्षणलाई मान्यता दिनेछन्। 

अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पाएका प्रयोगशालाको परीक्षण प्रतिवेदनलाई सबैतिर मान्यता दिनुपर्ने अन्तर्राष्ट्रिय प्रचलन छ। ‘टेस्ट वान, एसेप्टेट इभ्रिह्वेर’(एक स्थानमा परीक्षण, सबैतिर मान्य हुन्छ) भन्ने अवधारणा एक्रिडिएसनको सुरुवात भएको हो। अब नेपाली प्रयोगशालाको परीक्षणलाई पनि यसकै आधारमा सबैतिर मान्यता हुनेछ।

विभागले नेपाल गुणस्तर प्रमाण चिह्न(एनएस) पाएका वस्तुको मात्र प्रयोगशाला परीक्षण गर्दै आएको छ। प्रयोगशालाले मान्यता पाएपछि नेपाल गुणस्तर प्रमाण चिह्न पाएका वस्तुलाई निर्यात गर्दा थप सहज हुनेछ। यसले नेपाली उत्पादनको विश्वसनियता समेत बढाउनेछ। ‘निर्यातका लागि मात्र होइन, मुलुकभित्रै गुणस्तरको प्रत्याभुति दिन पनि अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताप्राप्त प्रयोगशालाको परीक्षण राम्रो मानिन्छ’, साहले भने।

नेपाल–भारत वाणिज्य सन्धिमा नेपालका प्रयोगशालालाई स्तरोन्नती गर्न भारतले सहयोग गर्ने सम्झौता गरिएको छ। विभागले पनि यसै प्रावधानका आधारमा भारतीय संस्था एनएबीएलमार्फत आफ्नो प्रयोगशालालाई अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता अघि बढाएको हो। 

नेपालबाट भारत सहित तेस्रो मुलुकमा निर्यात हुने वस्तुमा प्रयोगशाला परीक्षणको मुद्दा उठ्ने गरेको छ। विशेषगरि खाद्य वस्तुको परीक्षण प्रतिवेदनमा शंका गर्दै विभिन्न मुलुकले नेपाली वस्तुमा कडाई गर्ने गरेका छन्। युरोपेली मुलुकले नेपाली महको प्रयोगशाला परीक्षणलाई मान्यता नदिदा एक दशकदेखि मह निर्यात रोकिएको छ। 

नेपाली चिया, जडिबुटीलगायतका वस्तुमा पनि प्रयोगशाला परीक्षणको कारण देखाउदै विभिन्न मुलुकले अवरोध गर्ने गरेका छन्। प्रयोगशालाले अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पाएपछि यस्ता खाले अवरोध कम हुन्छन्। हालसम्म नेपालका केन्द्रीय खाद्य प्रयोगशाला र बीउ परीक्षण प्रयोगशालाले अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता पाइसकेका छन्।