नपत्याउनुहोला, हाम्रो भान्सामा मगमगाउने धनियाँ रुसबाट आइरहेको छ । फूल उठाएर खाने मुरली मकै अर्जेन्टिनाबाट । लसुन कोरियाबाट । च्याउ फ्रान्सबाट । बेल्जियमबाट बटर । केन्याबाट कफी । चिलीको ट्राउट माछा ।
यी त थोरै उदाहरण मात्र हुन्, नेपालमा ठूलै मात्रामा खाद्यवस्तु आयात गरिन्छ । तीमध्ये धेरै वस्तु भारत, चीनजस्ता छिमेकीबाट मात्र होइन, निकै परका मुलुकबाट समेत ल्याइने गरेको छ ।
बेल्जियम, कोरिया, चिलीलगायतबाट मात्र होइन, तान्जानिया, मदगास्करजस्ता मुलुकबाट समेत नेपालमा खाद्यवस्तु आयात हुन्छन् । हामीले कमै नाम सुनेका केही सूक्ष्म मुलुक (माइक्रो नेसन) बाट समेत नेपालमा खानेकुरा भित्रिन्छन् । इथियोपियाको सिमी हाम्रो भान्सामा पाकेको हामीले पत्तै पाउँदैनौं ।
हिन्द महासागरको सानो टापु मुलुक कोमोरोस, आयरल्यान्ड र बेलायतको बीचमा पर्ने आइल अफ म्यान मात्र होइन, दक्षिण पश्चिम युरोपेली सूक्ष्म मुलुक एन्डोराबाट पनि नेपालमा खानेकुरा भित्रिएका छन् । भन्सार विभागले निकालेको चालु आर्थिक वर्षको
११ महिने आयात–निर्यात विवरणअनुसार विश्वका कमै मुलुक छन्, जहाँबाट नेपालमा खानेकुरा भित्रिएको छैन ।
नेपालले विभिन्न मुलुकबाट मासुदेखि दूध, दहीसम्म, तरकारीदेखि महसम्म, आलुदेखि चियासम्म र जिरा, धनियाँदेखि ल्वाङ, सुकमेलसम्म आयात गरेको छ ।
ठूला चौपायादेखि सुँगुर, भेडा, खसीको मात्र होइन, घोडाको मासुसमेत आयात हुन्छ । हाँस, कुखुराको मासुदेखि मूलासम्म विभिन्न मुलुकबाट भित्रने गरेको छ ।
गएको ११ महिनामा सुँगुरको मासु चीन, अस्ट्रेलिया, डेनमार्क, थाइल्यान्ड, इटाली, फ्रान्सलगायतका मुलुकबाट आयात भएको छ । यस अवधिमा ३५ हजार ९ सय ७१ किलो सुँगुरको मासु आएको हो । यसको भन्सारमा उल्लेख गरिएको मूल्य १ करोड ९७ लाख ५७ हजार छ ।
नेपालमा पछिल्ला वर्षमा अन्नको आयात वृद्धि हुँदै गएको छ । गत ११ महिनामा अर्जेन्टिनाबाट मात्र १८ करोड ८२ लाख २२ हजार रुपैयाँको मुरली मकै आयो । त्यो भनेको ४२ लाख ७७ हजार ९ सय किलो हो ।
दैनिक तरकारीमा प्रयोग गर्ने जिरा, धनियाँजस्ता मसला रुसदेखि दक्षिण अमेरिकी मुलुकहरूबाट आयात हुन्छ । ११ महिनामा झन्डै एक अर्बको जिरा र करिब ४० करोडको धनियाँ नेपाल आएको छ । नेपालमा रूस, युक्रेन र भारतबाट धनियाँ एवं एन्डोरा, फिनल्यान्ड, म्यान्मार, भारतलगायत मुलुकबाट जिरा आयात भएको छ । केही वर्ष अघिसम्म इजिप्ट, सिरियालगायतका मुलुकबाट हुने चनाको आयात अहिले अस्ट्रेलियातिर सरेको छ ।
हाम्रो भान्सामा दैनिक पाक्ने आलु भारतबाट आयात हुनु नौलो होइन, तर दक्षिण कोरियासम्मको आयात हामी उपभोग गरिरहेका छौं । त्यो पनि थोरै मात्रामा होइन, ११ महिनामा नै हामीले करिब सवा ३ अर्बको आलु विदेशबाट ल्याएर उपभोग गरेका छौं । भारत, कोरिया र बंगलादेशबाट ३ अर्ब १९ करोडको आलु ल्याइएको हो ।
कोरियाबाटै लसुन र प्याजमात्र भित्रिएको छैन । नेपालीले बहराइनबाट बिटरुट र मूलासमेत आयात गरेका छन् । दक्षिण अमेरिकी देशहरू नेपालको उत्पादनले खासै माग नधान्ने बोडी, सिमी, मटरलगायत गेडागुडी र दालको ठूलो मात्रामा आयात हुनेमा पर्छन् । दक्षिण अमेरिकीसँगै कम विकसित मानिएका अफ्रिकी मुलुकबाट समेत नेपालमा गेडागुडी र दाल भित्रन थालेको छ । चालु आर्थिक वर्षको ११ महिनामा अर्जेन्टिना, ब्राजिललगायतका दक्षिण अमेरिकी मुलुकका साथै चीन, भारत, बेलायत, क्यानडा, साउदी अरेबिया, यूएई, श्रीलंका, टर्की, म्यान्मार, मदगास्कर, केन्या र इथियोपियाबाट गेडागुडी र दाल आयात भएको छ ।
‘नेपालमा अहिले विश्वका अधिकांश मुलुकबाट खानेकुरा आयात हुन्छ,’ भन्सार विभागका निर्देशक सूर्य सेढाईंले भने, ‘सञ्चार र यातायातको सहजताले गर्दा अब कुनै मुलुक टाढाका भएनन् ।’ उनका अनुसार अहिले निर्यातकर्ता कम्पनीहरूले वेबसाइटमै खाद्यवस्तुको विवरण राखेका हुन्छन् । त्यसलाई हेरेर नेपाली आयातकर्ताले सम्पर्क गर्छन् । ‘अहिले व्यवसायीले जहाँबाट सस्तो पर्छ, त्यहींबाट आयात गर्ने प्रवृत्ति देखिएको छ,’ सेढाईंले भने, ‘खानेकुराको आयात केही वर्षदेखि बढेकै देखिन्छ ।’
व्यवसायीले आफूले आयात गर्ने मुलुकका निर्यातकर्तासँग सम्पर्क गरेर एलसी खोल्छन् । एलसी खोल्दा नै उनीहरूले कुन मुलुकबाट सामान ल्याउने भन्ने खुलाउनुपर्छ । उनीहरूले विदेशमा रकम पठाउन राष्ट्र बैंकको अनुमतिसमेत लिनुपर्छ । अनुमति पाएर रकम पठाएपछि आयात गर्ने मुलुकका व्यवसायीले नेपाली व्यापारीको नाममा सामान पठाइदिन्छन् । अधिकांश देशबाट पठाएको सामान सिंगापुर र हङकङको बन्दरगाहमा आइपुग्छन् । त्यहाँबाट फेरि भारतका लागि प्रस्थान गर्छन् । कोलकातामा आएपछि त्यहाँबाट भने नेपालमा रेल कार्गोबाट सामान ल्याइन्छ ।
नेपालीले सिधै सम्पर्क नगरेको अवस्थामा सिंगापुर र हङकङका व्यवसायीले कुन मुलुकमा कुन सामान सस्तो छ भन्ने विवरण दिन्छन् । त्यसका आधारमा उनीहरूले नै नेपाली र निर्यातकर्ताबीच सहमति गराइदिन्छन् । त्यसपछि सामान आयात हुन्छ । नेपालमा सामान आयात हुने बाटो भने प्राय: हङकङ र सिंगापुर हुँदै कोलकातातर्फ नै हुने गर्छ ।
Comments
Post a Comment